با توجه به حضور
محدود و کوتاه مدت آن حضرت در دوران پدربزرگوار خود و محدودیت های فراوانی
که در دوره ی غیبت برای آن حضرت وجود داشت ، نباید انتظار داشت که مطالب
بسیاری از آن امام همام به دست ما برسد ، اما با وجود همه ی این محدودیت ها
، از آن حضرت آثاری چند به یادگار مانده است که گرچه محدود است ، اما برخی
از آنها بسیار مهم و راهگشا می باشند .
آثار آن حضرت عبارتند از :
1- روایات و احتیاج ها
2- دعاها و نمازها
3- زیارت نامه ها
4- توقیعات و بیانات
1- روایات و احتیاج ها :
این روایات به ایام کودکی و دوران کوتاه زندگی آن حضرت در زمان حیات پدر پزرگوارشان باز میگردد .
2- دعاها و نمازها :
در
دعاهایی که از آن حضرت به ما رسیده ، مضامین بلند و متعددی مطرح شده است .
مضامینی همچون : شناخت خداوند ، مقام شامخ اهل بیت (ع) ، مقام امام زمان
(عج) ، قیامت ، انتظار فرج ، وظائف مؤمنان در عصر انتظار ، پیروزی حق بر
باطل ، صبر در شدائد ، رفع گرفتاری ها از مؤمنین ، دعا در حق پیامبر و امام
معصوم (ع) ، قضای حوائج و بسیاری از مسائل اخلاقی و رفتاری دیگر .
افزون بر دعاها ، نمازهای متعددی نیز از آن حضرت نقل شده است .
3- زیارت نامه ها :
زیارت
، امام شناسی و گویای رابطه انشان با امام است . در زیارتنامه های منسوب
به آن حضرت ، معارفی بلند از امام شناسی ، شأن و مرتبت آن بزرگواران و
وظایف و تکالیف مؤمنان نسبت به آنان و نیز برخی حقایق و مجاهدت ها و تاریخ
امام معصوم (ع) آورده شده است .
4- توقیعات و بیانات :
آن
حضرت توقیعات (نامه های) متعددی به برخی از نایبان خاص (نواب اربعه) یا
نایبان عام (همچون شیخ مفید) و یا بعضی از شیعیان و پیروان خود دارد . بعضی
از این نامه ها در جواب برخی پرسش ها و بعضی دیگر ابتدائا از جانب آن حضرت
صادر شده است .
محتوای
این نامه ها حاوی مسائل متعدد و مختلفی است . مسائلی همچون : پرسش و پاسخ
های فقهی ، نقش امام در دوران غیبت ، برخی هشدارها و پیشگویی ها ، تأیید و
تکذیب برخی افراد ، وظائف منتظران ، مرجعیت فقها در عصر غیبت و ...
افزون
بر توقیعات ، از آن حضرت سخنان فراوانی نیز در باب مسائل مختلف به یادگار
مانده است . این سخنان از جانب کسانی نقل شده است که به حضور حضرت شرفیاب
شده اند .
«محمد بن عثمان عَمروی» دومین سفیر آن حضرت میگوید :
«آم حضرت را برای آخرین بار در کنار خانه ی خدا دیدم که چنین میگفت :
(اللهم انجزلی ما وعدتنی)/(خدایا! آن چه که به من وعده کردی ، انجام ده)
و دیدم که در مستجار ، پرده ی کعبه را گرفته و عرضه می دارد :
(اللهم انتقم لی من اعدائی)/(خدایا انتظام مرا از دشمنانم بگیر) »