قرآن و نام امامان
چرا اسم امام علی علیه السلام در قرآن نیامده است؟
جواب:در قرآن کریم کلیات احکام و معارف آمده است ؛ ولی تفصیل و تشریح آن را
به عهدۀ نبی مکرم اسلام صلی الله علیه وآله وسلم گذاشته شده است ؛ چنانچه
خداوند در قرآن کریم می‌فرماید :وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الذِّکْرَ
لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ
یَتَفَکَّرُونَ . النحل / 44 .ترجمه:و این قرآن را به سوى تو فرود آوردیم ،
تا براى مردم آنچه را به سوى ایشان نازل شده است توضیح دهى ، و امید که
آنان بیندیشند .وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ إِلَّا لِتُبَیِّنَ
لَهُمُ الَّذِی اخْتَلَفُوا فِیهِ . النحل /64 .ترجمه:و ما [این ] کتاب را
بر تو نازل نکردیم ، مگر براى اینکه آنچه را در آن اختلاف کرده اند ، براى
آنان توضیح دهى .و با آیات فراوانی اطاعت از آن حضرت را برای همۀ مردم
واجب کرده است ؛ از جمله :وَمَا آَتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا
نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا . الحشر / 7 .ترجمه:و آنچه را فرستاده [ او ]
به شما داد ، آن را بگیرید و از آنچه شما را باز داشت ، بازایستید.و ده‌ها
آیۀ دیگری که به جهت اختصار به همین یک آیه اکتفا می‌شود .
مثلاً در قرآن کریم آمده است که «اقیموا الصلاة » ؛ ولی نیامده است که روزی
چند وعده نماز بخوانید ، در هر وعده چند رکعت بخوانید ، چگونه بخوانید ،
چه سوره‌هایی را بخوانید و ... تمام این موارد به عهدۀ رسول گرامی اسلام
صلی الله گذاشته شده است و آن حضرت فرمودند :صلوا کما رأیتمونی اصلی
.(1)ترجمه:نماز بخوانید ، همان طوری که من نماز می‌خوانم .کلیات امامت نیز
در قرآن در آیات فراوانی آمده است ؛ مثلاً در بارۀ حضرت ابراهیم می‌فرماید
:إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی قَالَ لَا
یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ . البقره / 124 .ترجمه: [ خدا به او ] فرمود
: «من تو را پیشواى مردم قرار دادم .» [ ابراهیم ] پرسید : « از دودمانم
[ چطور ] ؟» فرمود : «پیمان من به بیدادگران نمى رسد » .وَجَعَلْنَاهُمْ
أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا . الأنبیاء / 73 .ترجمه:و آنان را
پیشوایانى قرار دادیم که به فرمان ما هدایت مى کردند .یَا أَیُّهَا
الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَإِنْ لَمْ
تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ .
المائده / 67 .ترجمه:اى پیامبر ، آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل
شده ، ابلاغ کن ؛ و اگر نکنى پیامش را نرسانده اى . و خدا تو را از [ گزند
] مردم نگاه مى دارد .الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ
عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلَامَ دِینًا . المائدة / 3
.ترجمه:امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم
، و اسلام را براى شما [به عنوان ] آیین برگزیدم .یَا أَیُّهَا الَّذِینَ
آَمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ
مِنْکُمْ . النساء / 59 .ترجمه:اى کسانى که ایمان آورده اید ، خدا را اطاعت
کنید و پیامبر و اولیاى امر خود را [ نیز ] اطاعت کنید .
و ده‌ها آیۀ دیگری که کلیات قضیه را کاملاً روشن کرده است . پیغمبر اکرم
از همان آغاز رسالت در سال سوم بعثت که مبعوث می‌شود به انذار قومش
:وَأَنْذِرْ عَشِیرَتَکَ الْأَقْرَبِینَ . الشعراء / 214 .ترجمه:و خویشان
نزدیکت را هشدار ده .روایات صحیح به شهادت بزرگان اهل سنت وارد شده است که
در همان جلسه دست حضرت امیر علیه السلام را گرفت و فرمود :وهذا اخی ووصیی
وخلیفتی من بعدی .ترجمه:این خلیفۀ من ، برادر من ، و وصی من بعد از من
است.و بعد از او در فرصت‌های مناسب این قضایا را حضرت مطرح کرده است . در
آخرین سال عمرشان در غدیر خم در یک مجمع بزرگ بیش از صد هزار نفره مطرح
کرده است . بیش از این چطور بخواهد پیامبر اکرم مطرح کند ؟
درست است که ائمه در قرآن اسم‌شان نیامده است ؛ ولی خداوند بوصفه از آن‌ها
یاد کرده‌اند . خداوند در بارۀ امیر المؤمنین علیه السلام فرموده است
:إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آَمَنُوا الَّذِینَ
یُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ .
المائدة / 55 .ترجمه:ولىّ شما ، تنها خدا و پیامبر اوست و کسانى که ایمان
آورده اند : همان کسانى که نماز برپا مى دارند و در حال رکوع زکات مى دهند
.بنابر تصریح بسیاری از علمای اهل سنت ، این آیه در بارۀ امیر المؤمنین
علیه السلام نازل شده است . قاضی عضد الدین ایجی ، متوفای 756 در این باره
می‌فرماید :وأجمع أئمّة التفسیر أنّ المراد علی .(2)ترجمه:پیشوایان و
بزرگان در تفسیر قرآن ، اتفاق و اجماع دارند که مراد علی ( علیه السلام )
است .و سعد الدین تفتازانی نیز تصریح می‌کند :نزلت باتّفاق المفسّرین فی
علی بن أبی طالب ، رضی اللّه عنه ، حین أعطى خاتمه وهو راکع فی صلاته
.(3)ترجمه:این آیه به اتفاق مفسران قرآن ، در شأن علی ( علیه السلام ) نازل
شده است ؛ آنگاه که انگشترش را در نماز و در حال رکوع به فقیر نیازمند داد
.و نیز علاء الدین علی بن محمد حنفی ، معروف به قوشجی در این باره می‌گوید
:إنّها نزلت باتفاق المفسّرین فی حق علی بن أبی طالب حین أعطى السائل
خاتمه وهو راکع فی صلاته .(4)ترجمه:این آیه به اتفاق همه مفسران در حق علی
بن أبی طالب ( علیه السلام ) ، هنگامی که انگشترش را در حال رکوع و در
نماز به سائل داد ، نازل شده است .و آلوسی نیز می‌گوید :غالب الأخباریّین
على أنّ هذه الآیة نزلت فی علی کرّم اللّه وجهه .(5)ترجمه:بیشتر اخباری‌ها
می‌گویند : این آیه در شأن و مقام علی ( علیه السلام ) نازل شده است .
آیا این آیه برای اهل حق کفایت نمی‌کند ؟ آیا لازم بود که خداوند اسم ائمه
را تک تک در قرآن می‌آورد؟در ثانی مگر اسم خلفای شما در قران امده است ؟شما
که اینقدر ملتزم هستی باید اسم خلیفه رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم
در قران امده باشد پس چرا بر خلاف اعتقادتخلفاء را قبول دارید؟
بیشتر بدانیم: عدم ذکر علی در قرآن
پی نوشت:
(1)کتاب المسند ، الإمام الشافعی ، ص 55 و السنن الکبرى ، البیهقی ، ج 2 ، ص
345 و صحیح البخاری ، البخاری ، ج 1 ، ص 155 و ج 7 ، ص 77 و ج 8 ، ص 133 .
(2)المواقف فی علم الکلام ، ص 405 .
(3)شرح المقاصد فی علم الکلام ، ج 5 ، ص270
(4)شرح تجرید الاعتقاد ، ص 368 .
(5)روح المعانی ، ج 6 ، ص168 .
